- تیم محتوا اَدپتو
- مسیرهای شغلی
پس از دوران شیرین درس و دانشگاه، مواجه شدن با واقعیت‌های زندگی و ضرورت ورود به بازار کار برای موفقیت و کسب امکانات اولیه زندگی در بزرگسالی، چالش مهمی است که سردرگمی افراد فارغ التحصیلان را چند برابر می‌کند. دراین شرایط فارغ التحصیلان، پس از یادگیری آکادمیک اصول تئوری هر رشته، باید با واقعیت دنیای کار آشنا شوند که گاهی فاصله‌ای جدی با آموخته‌های آن‌ها دارد. اگر شما هم در چنین موقعیت قرار گرفته‌اید و برای ورود به بازار تجربه‌ای دوگانه دارید، است؛ قطعا مطالعه این مقاله از ادپتو به شما کمک می‌کند تا هوشمندانه‌تر برای ورود به بازار کار اقدام کنید.
این مقاله با درک دغدغه ها، چالش‌ها و دردسرهای ورود به بازار کار برای تازه فارغ التحصیلان، یک راهنمای جامع برای ورود به این حوزه ترتیب داده که مطالعه آن برای هر جوان جویای کاری ضروری است. پس همراه ما بمانید تا راهنمای جامعی که چکیده جدیدترین تحقیقات مراجع معتبر این حوزه داشته است، مطالعه کنید.
فهرست مطالب
1- خودتان را بهتر بشناسید
درک هر شخص از واقعیت‌هایی که در طول انتخاب یک رشته تحصیلی کسب کرده است، تعیین کننده ادامه مسیر شغلی خواهد بود. شما باید در این مسیر به یک خودشناسی واقعی دست پیدا کنید و توهمات ایجاد شده در طول دوره تحصیل را فراموش کنید. طبق گزارشات Career Development دانشگاه استنفورد، افرادی که شناخت دقیق‌تری از ارزش‌های شخصی، علاقه‌مندی‌ها و مهارتهای خودشان دارند، شانس بالاتری برای رشد و پیشرفت خواهند داشت. این افراد برای پیدا کردن یک شغل پایدار و رضایت‌بخش، در شرایط بهتری قرار می‌گیرند. ورود به مسیر شناسایی توانمندی‌ها، علاقه شخصی و آنالیز دقیق تیپ شخصیتی‌تان کمک می کند تا مسیری دقیق و درست انتخاب کنید. با این وجود، درگیر شغل‌های کلیشه‌ای و بی هدف نخواهید شد. ابزارهای خودشناسی و تحلیل شخصی در این مسیر شامل مواردی است که آگاهی از آن بسیار ضروری است. به عنوان مثال شرکت در آزمون MBTI به شما کمک می‌کند تا امکان شناسایی تیپ شخصیتی خودتان را داشته باشید و یا آزمون Holland می‌تواند علاقه‌مندی‌های شغلی‌تان را مشخص کند و خروجی آن به شکل دسته‌بندی شده‌ای نتایج درونی‌تان را بازتاب دهد.
شاید جالب باشد که بدانید استفاده از تکنیک‌هایی مثل ژورنال نویسی روزانه، دفترچه موفقیت‌ها، شکست‌ها و موارد این‌چنینی کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از روان و نیازهای شخصی‌تان داشته باشید. همچنین مشاوره با متخصص روان‌شناس و کوچ‌های حرفه‌ای در این حوزه کمک زیادی می کند تا بتوانید درک عمیق‌تری از خودتان کسب کنید.
قطعا سردرگمی و گنگی این مسیر در ذهن‌تان پراکندگی‌هایی ایجاد کرده است. اما خبر خوب، وجود متخصصینی مثل ادپتو در این حوزه است. شما با امکانات این مجموعه می‌توانید به شکلی سازمان یافته، خودتان را تحلیل کنید و مسیر شغلی موفقیت‌آمیزی برای آینده انتخاب کنید.
2- عنوان شغلی مناسب خودتان را بشناسید.
یکی از کارهای مهمی که باید در این مسیر انجام دهید، شناسایی شغلی است که برای‌تان مناسب است. شما باید هوشمندانه براساس تجربیات، علایق شخصی، تحصیلات و تخصص‌تان دست به کار شوید و شغل‌هایی که امکان ورود دارید بررسی کنید. برای این کار کافی است وارد وب سایت‌های استخدام شوید و آگهی‌هایی که حول محور علایق و سلیقه شخصی‌تان وجود دارد، مطالعه کنید. تصمیم گیری با تصور به این جزییات آسان‌تر می‌شود. پس سعی کنید لیستی از ملزومات ورود به شغل مورد علاقه خودتان را یادداشت کنید و دست به کار شوید. نوشتن فهرستی از مهارتهای مورد نیاز در این مرحله به شدت توصیه می‌شود.
3- نقشه راه دستیابی به شغلتان را بنویسید.
بعد از شناخت عمیق از جزییات شخصیتی و علایق درونی‌تان، لازم است تا نقشه راه هوشمندانه‌ای برای خودتان تعیین کنید. طراحی نقشه راه مسیر شغلی، کمک زیادی می‌کند تا خطاهای مختلفی در انتخاب‌تان تجربه نکنید. این خطاها دزد زمان و انرژی شما هستند که قطعا در زمان شروع به کار می‌تواند اهمیت بالایی به همراه داشته باشد. ادپتو در این مسیر همراه‌تان است و براساس تحلیل اولیه شما نقشه راه مشخصی را ارائه می کند. مسیر شغلی شما می‌تواند از کارآموزی شروع شده و به کارشناسی، کارشناسی ارشد و مدیریت برسد. در بعضی مواقع براساس تحلیل اولیه و شرایط، مسیر فریلنس توصیه می‌شود و در نهایت به کارآفرینی ختم خواهد شد. این مسیر نه ایده‌آلیستی، بلکه واقع بینانه مشخص می‌شود تا نتیجه بهتری ایجاد کند.
4- برای یادگیری براساس لیست مهارتها اقدام کنید.
هر شغل بسته به وظایف و مسئولیت هایی که دارد به مهارتهای تخصصی (Hard skill) و مهارت های عمومی و نرم (Soft skills) نیاز دارد. با شناخت شغل متناسب با خود باید مهارت های موردنیاز آن شغل را شناسایی کرده و برای یادگیری آن مهارتها برنامه ریزی کنید.
- مهارت آموزی فنی: سعی کنید بسته به رشته تحصیلی‌تان، مهارتهای فنی مناسبی داشته باشید. این مهارتها در هر حوزه متفاوت است. از یادگیری نرم افزارهای تخصصی گرفته تا مهارتهای آماری، پژوهشی و تحقیقاتی، هرکدام می‌توانند دامنه اقدامات‌تان را مشخص کنند.
- حضور در کلاس‌های تخصصی: شرکت در دوره‌های حضوری و آنلاینی که مدارک معتبر در اختیارتان قرار می‌دهند، این روند را تسهیل خواهد کرد.
- مهارت آموزی فردی: اهمیت پرداختن به مهارتهای نرم یا همان Soft Skills، روز به روز مهم‌تر می‌شود. طبق گزارشات سال ۲۰۲۳ LinkedIn، 5 مهارت مهمی که اکثر کارفرماها بر روی آن تاکید دارند، عبارتند از مهارت ارتباط مؤثر، مهارت کار تیمی، مهارت حل مسئله، خلاقیت و مدیریت زمان! این موارد درکنار هم می‌توانند یک آینده شغلی عالی برای فرد ایجاد کنند.
- مطالعه: برای یادگیری متناسب با لیست موردنیازتان، می‌توانید مقالات به‌روزی را مطالعه کنید. با این روش شانس زیادی دارید تا جدیدترین دانش روز را وارد حوزه کار و تخصص‌تان کنید.
5- بدون سابقه شغلی رزومه بسازید.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های ورود به بازار کار برای تازه فارغ التحصیلان، ساخت یک رزومه مناسب و واقع بینانه است. قطعا در این رزومه چندان خبری از فعالیت‌های تخصصی در بازار کار نیست، بنابراین وجود یک دوره کارآموزی در فضایی حرفه‌ای کمک می‌کند تا روزنه‌ای برای ورود داشته باشید. در این خصوص بهتر است تمرکزتان به قابلیت‌ها، مهارتها و تخصص‌هایی باید که برای اثبات آن مدرک دارید. یادتان باشد که رزومه شما، تنها یک لیست نیست! این رزومه بلکه بیانیه‌ای رسمی در خصوص قابلیت‌های شماست. پس باید محتوایی واقعی و ساختاریافته داشته باشد. در این بخش راهنمای ساده‌ای برای رزومه نوشتن افراد بدون سابقه کار ارائه می‌کنیم که راهنمای خوبی برای شما است.
- قبل از هرچیزی سعی کنید هدف مشخصی را تعیین کنید. این کار کمک می‌کند تا حوزه کاری مدنظرتان را مشخص کنید و دقیقا برای موفقیت در همان حوزه دست به کار شوید.
- سعی کنید کوتاه و مختصر توانایی‌های تخصصی‌تان را بنویسید. برای این کار باید از تیترهای هدفمند استفاده کنید. این تیترها متناسب با شغل و حوزه مورد هدف انتخاب می‌شوند.
- مشخصاتتان را دقیق بنویسید. درج اسم، عنوان شغلی مدنظر، آدرس و تحصیلات کمک می‌کند تا فیلترهای اولیه را بگذرانید.
- سعی کنید در خصوص گواهینامهها و افتخارات‌تان در حوزه مدنظر جزییاتی را بنویسید.
- اگر لینک خاصی برای مشاهده مقالات، دستاوردها، پروژه‌ها و… وجود دارد، حتما در رزومه درج کنید.
- زبان‌هایی که یادگرفته‌اید و سطوح آن را در حوزه ترجمه و درک مطلب دقیق بنویسید. گاهی همین دانش در حوزه زبان کمک می‌کند تا در یک مرکز خاص استخدام شوید.
- تجربه حضورتان در پروژه‌ها به صورت رایگان و داوطلبانه را درج کنید.
- حتما از توصیه نامه استفاده کنید. این بخش دقیقا در پایان رزومه قرار دارد. درواقع این نوشته کمک می‌کند تا جلوتر از بقیه در ذهن کارفرما قرار گیرید. شما در 3 خط ساده می‌توانید تمام انگیزه شخصی، برنامه شخصی و خلاقیت‌تان برای رشد آن جایگاه شغلی را بنویسید.
6- برای ورود به اولین شغلتان اقدام کنید.
همیشه ابتدایی‌ترین قدم‌ها چالش برانگیز است. به همین دلیل قطعا برای‌تان سوال است که پس از درست کردن یک رزومه بدون سابقه کاری خاص، چطور میتوان اولین شغل را پیدا کرد؟ برای این کار کافی است مطابق این تجربیات اقدام کنید.
سایت‌های کاریابی را جدی بگیرید
شما به راحتی می‌توانید از طریق وب سایت‌های کاریابی، شانس ورود به این حوزه را کسب کنید. شما باید در هر کدام از این وب سایت‌ها ثبت نام کنید. در هر کدام از این وب سایت‌ها امکان درج رزومه وجود دارد. در تمامی این سایت ها فرصتهای شغلی با عنوان “کارآموزی ” معرفی می شوند و شما می‌توانید متناسب با آگهی‌های استخدام هرکدام از وب سایت‌ها، رزومه خود را شخصی سازی کرده و شانس قبول شدن رزومه را افزایش دهید.
کاندید کارآموزشی و کارهای داوطلبانه شوید
یکی از روش‌هایی که به افراد تازه فارغ التحصیل کمک می‌کند تا وارد عرصه کار شوند، انجام کارهای داوطلبانه است. شما می‌توانید برای کسب تجربه بیشتر و ایجاد سابقه کاری مفید، در ابتدای مسیر کاندید ورود به کارآموزی شوید. بعضی رشته‌های تحصیلی 3 یا 4 واحد تحصیلی کارآموزی دارند که فرد را ملزم به حضور در چنین فضایی می‌کند. اگر هوشمندانه‌تر اقدام کنید، می‌توانید این مدت کارآموزی را طولانی‌تر بگذرانید و کانال مناسبی برای ورود به کار اصلی‌تان ایجاد کنید. این روش شانس موفقیت بسیار زیادی دارد و به شما کمک می‌کند تا بدون هزینه‌های گزاف، تجربه کسب کنید.
در شبکه های اجتماعی حوزه کاری‌تان فعالیت کنید
برای شرکتهای خارجی و بسیاری از شرکتهای داخلی استخدام نیروهای متخصص و کارآموز از طریق شبکه سازی لینکدین و انتشار پست در این شبکه حرفه ای انجام می‌شود. همین موضوع ضرورت ایجاد حساب کاربری در لینکدین یا سایر شبکه‌های اجتماعی را پر رنگ می‌کند. بنابراین می‌توانید برای خودتان یک رزومه پویا ایجاد کنید و در محیطی متفاوت به برندسازی شخصی بپردازید. برای این کار باید اصول حضور در چنین شبکه اجتماعی را بدانید. این فضا کاملا کاری و تخصصی است و از شبکه‌های اجتماعی مخصوص سرگرمی، عملکرد متفاوت‌تری دارد. قرار دادن یک عکس حرفه‌ای و با کیفیت، ضرورت حضور در لینکدین است. برای معرفی خودتان لازم است تا خلاصه‌ای جذاب متناسب با توانمندی‌های خودتان بنویسید و توصیفی کوتاه و گویا داشته باشید. نوشتن جزئیات پروژه‌ها، گواهینامهها، مهارتها و توصیه نامه‌ها، کمک زیادی می کند تا بتوانید نگاه کارفرما را جلب کنید. اما ایجاد رزومه تنها هدف در این فضا نیست، شما با یک شبکه اجتماعی تخصصی مواجه هستید که ارتباطات کاری در آن به شدت موفقیت آمیز است. پس فعالیت در این فضا بخش مهم دیگری است که باید جدی بگیرید. فعالیت منظم، نوشتن مقالات کوتاه و اشتراک محتواهای مفید کمک زیادی می‌کند تا شبکه سازی قوی ترتیب دهید و شانس بالاتری برای برندسازی و حضور در کسب و کارهای تخصصی پیدا کنید. شما در این فضا می‌توانید شرکتهای حوزه کاری‌تان را دنبال کنید و حتی به صورت مستقیم برای استخدام ارتباط بگیرید.
از واحد ارتباط با صنعت دانشگاه کمک بگیرید
در اکثر دانشگاه‌ها، واحدی تحت عنوان ارتباط با صنعت، مرکز اشتغال یا مرکز خلاقیت و نوآوری وجود دارد که با شرکتهای دانش بنیان و صنعت ارتباط مستقیم دارد. این مجموعه حتی با توجه به پروژه پایان نامه شما می‌تواند ارتباط موثری با سازمان‌ها و شرکت‌ها برقرار کند. به این ترتیب پروسه استخدام‌تان تسهیل می‌شود. پس تلاش کنید با این واحدها مذاکره داشته باشید و شرکت‌هایی که نیازمند کارآموز با تخصص شما هستند، شناسایی کنید. معرفی نامه این واحدها کمک زیادی می‌کند تا رشد خوبی را تجربه کنید.
از شبکه سازی (ارتباطات انسانی) استفاده کنید
شما می‌توانید با حضور در فضاهای تخصصی مانند نمایشگاه‌های کار، نمایشگاه صنایع تخصصی، ارتباط گرفتن با افراد متخصص و توجه به ارتباطات اجتماعی، ورودی خودتان به بازار کار را پیدا کنید. شاید باورتان نشود که ارتباط موثر با اساتید، دانشجویان و همکلاسی‌ها، تا چه اندازه می‌تواند موثر باشد. سعی کنید با اساتید ارتباط برقرار کنید و اشتیاق‌تان برای کار کردن در حوزه‌ای خاص را بیان کنید. دورهمی‌های علمی در کنار دانشجویان و همکلاسی‌ها کمک می‌کند تا هم فکری و تلاش برای گروه سازی و رشد بیشتر شود. در این شرایط حتی شانس تیم سازی و کارآفرینی برای‌تان پر رنگ می‌شود. شبکه سازی کنید. طبق تحقیقاتی که در مجله Forbes انجام شده است، بیش از ۷۰٪ موقعیت‌های شغلی از طریق معرفی فرد به فرد انجام می‌شود و حتی آگهی‌های عمومی در آن دخیل نیستند.
7- خودتان را برای حضور در جلسات مصاحبه شغلی، آماده کنید.
شاید برای‌تان جالب باشد که حتی با وجود تلاش‌های زیادی که تا این مرحله وجود دارد، کار تمام نشده است! موفقیت در انتخاب موقعیت شغلی نیازمند حضور در جلسات مصاحبه شغلی است. برای این کار باید حتما قبل از مصاحبه خودتان را آماده کنید. مطالعه درباره شرکت از طریق وب سایت و شبکه‌های اجتماعی، مهم‌ترین کاری است که باید انجام دهید. سعی کنید در حوزه و جایگاه شغلی مدنظرتان، اطلاعات بیشتری کسب کنید و تمرین پاسخ به سوالات متداول را انجام دهید. استفاده از هوش مصنوعی و شرح حوزه کاری، به شما کمک می کند تا آمادگی بیشتری برای مصاحبه داشته باشید. در این جلسه احتمالا از تجربیات کاری و تحصیلی شما سوالاتی می‌شود که پاسخ به آن‌ها باید شفاف و روشن باشد. در این جلسه نه تنها دانش فنی و رفتاری، بلکه ظاهر شما می‌تواند ارائه کننده اطلاعات زیادی به کارفرما یا مصاحبه کننده باشد. بنابراین سعی کنید لباس آراسته و رسمی بپوشید. در این جلسه داشتن لبخند ملایم، نگاه مستقیم و نشستن بدون گارد یا راحتی زیاد از ضروریاتی است که باید رعایت کنید.
8- روی برندسازی شخصی خود کار کنید.
تصور کنید یک پزشک نابغه متخصص در همسایگی شما است که چندین تخصص دارد و اخیرا دستاورد بزرگی در حوزه سلامت عمومی کسب کرده است؛ اما شما هیچ شناختی از این فرد ندارید. هر روز ملاقات‌تان به فروشگاه نزدیک منزل و محدود به سلام و علیک روتین ختم می‌شود. احتی اگر 10 سال این ارتباط محدود وجود داشته باشد، باز هم متوجه نمی‌شوید که این فرد از نظر تخصصی چه استعداد و توانایی داشته است و چه اندازه می‌توانسته برای شما و تمام جامعه مفید عمل کند! این مثال واقعیت افرادی است که برند سازی شخصی را نادیده می‌گیرند. زمانی که قصدتان ورود به بازار کاری است که سال‌ها برای آن تلاش کرده‌اید، نیاز دارید که برند شخصی را اولویت قرار دهید. برای این کار لازم است تا اصول مشخصی را بدانید. برای برندسازی شخصی باید با متخصصین این حوزه مشورت کنید. برندسازی در هر حوزه می‌تواند روش متفاوتی داشته باشد که منتورهای متخصص می‌توانند راه و چاه آن را برای‌تان مشخص کنند. این روند حتی نحوه پاسخگویی شما در مصاحبه‌ها، نوع پاسخگویی به ایمیل‌های کاری و روند حضورتان در فضاهای تخصصی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. شانس استخدام و موفقیت در یک جایگاه شخصی خاص با رزومه‌های یکسان، برای فردی که برندسازی قوی‌تری دارد بیشتر است.
سوالات متداول
چگونه سابقه کاری ایجاد کنیم؟
در ابتدای ورود به کار برای تازه فارغ التحصیلان، چالشی به اسم سابقه کار وجود دارد. شما می‌توانید با حضور در کارگاه‌های تخصصی که دارای ورکشاپ‌های واقعی هستند، وارد دنیای کار شوید. گاهی با استخدام به صورت دستیار یا کارآموز، فرصت این سابقه کاری فراهم می‌شود.
آیا برای ورود به بازار کار نیاز به معرف داریم؟
کار در هر حوزه و مجموعه‌ای قوانین خاص خودش را دارد. گاهی وجود معرف روند استخدام را تسهیل می‌کند اما عدم وجود آن همیشه به معنای نبود شانس استخدام نیست.
چطور میتوان برای ورود به کار تجربه کسب کرد؟
شما می‌توانید حتی بدون سابقه رسمی، وارد دنیای کسب و کار شوید. کافی است با استفاده از راه‌هایی مثل شرکت در دوره‌های کارآموزی، انجام پروژه‌های فریلنس یا کار داوطلبانه شانس‌تان را افزایش دهید.
چگونه در لینکدین بهتر دیده شویم؟
برای بهتر دیده شدن در این فضای اجتماعی و تخصصی، باید به روز باشید. فعالیت کردن در حوزه کاری‌تان، تحقیقات، دستاوردها و پروژه‌ها را مرتب به روز رسانی کنید. یادتان باشد که شما مسئول حفظ پویایی ارتباطات‌تان در این فضا هستید.