5 مرحله برای انتخاب مسیر شغلی مناسب
- تیم محتوا اَدپتو
- مسیرهای شغلی
انتخاب مسیر شغلی مناسب، یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین تصمیمات زندگی هر فرد است. این انتخاب نه تنها باید با مهارت‌ها و توانایی‌های فردی شما همخوانی داشته باشد، بلکه باید با علایق، ارزش‌ها و ویژگی‌های شخصیتی شما نیز تطابق پیدا کند. در دنیای پر از گزینه‌های شغلی امروز، ممکن است سردرگم شوید که کدام مسیر را انتخاب کنید و چگونه اطمینان حاصل کنید که شغل انتخابی‌تان با شما و اهداف بلندمدت‌تان هماهنگ است.
آیا باید شغلی را انتخاب کنید که به شما احساس رضایت بدهد، یا به دنبال شغلی با درآمد بیشتر بروید؟ چگونه می‌توان از میان این همه انتخاب، مسیری را پیدا کرد که در نهایت باعث رشد، موفقیت و خوشحالی شما شود؟ در این مقاله، قصد داریم به این سوالات پاسخ دهیم و شما را با پنج مرحله‌ای که می‌تواند به شما کمک کند مسیر شغلی‌ای متناسب با شخصیت و ویژگی‌های فردی خود انتخاب کنید، آشنا کنیم. این مراحل به شما کمک می‌کنند تا انتخابی آگاهانه و مطمئن برای آینده شغلی خود داشته باشید. بنابراین، اگر به دنبال راهی برای پیدا کردن شغلی هستید که نه تنها با توانمندی‌های شما بلکه با سبک زندگی و اهداف بلندمدت‌تان همخوانی داشته باشد، با ما همراه شوید.
فهرست مطالب
مرحله اول: خودشناسی
طبیعی است که یک انتخاب بسیار مهم مانند انتخاب مسیر شغلی نیز با خودشناسی آغاز شود. برای اینکه دقت بیشتری در این زمینه داشته باشیم و از کلی‌گویی بپرهیزیم، بهتر است نوع خودشناسی که برای انتخاب مسیر شغلی مناسب ضروری است، به طور دقیق‌تری توضیح دهیم.
ممکن است عوامل و مولفه‌های زیادی وجود داشته باشند که باعث شوند یک شغل یا مسیر شغلی برای ما مناسب‌تر یا حتی نامناسب‌تر باشد. هر شغلی از فعالیت‌های خاصی تشکیل شده، شرایط کاری ویژه‌ای دارد و شخصیتی خاص می‌تواند در آن پیشرفت کند. بنابراین، اولین قدم این است که از خود بپرسید به انجام چه فعالیت‌هایی علاقه دارید؟ فراتر از میزان درآمد یا شیفت‌های کاری، آیا ترجیح می‌دهید لباس بدوزید یا پیش‌بینی آب‌وهوا کنید؟ آیا علاقه دارید به دیگران آموزش دهید یا برنامه‌های کامپیوتری بسازید؟ آیا تمایل دارید مدیریت یک فروشگاه را بر عهده بگیرید یا یک خودرو را تعمیر کنید؟
برای کشف این علایق شغلی و یافتن مسیرهای شغلی مناسب‌تر با شخصیت خود، می‌توانید از آزمون‌هایی مانند آزمون هالند بهره بگیرید تا تصویر دقیق‌تری از خود پیدا کنید. اشاره به این نکته ضروری است که آزمون هالند آن‌قدر معتبر است که حتی وزارت کار آمریکا به منظور کمک به افراد در شناخت بهتر خود و یافتن شغل‌های متناسب، آن را در وب‌سایت Onet برای عموم در دسترس قرار داده است (همچنین، ما این آزمون را در وب‌سایت اَدپتو برای شما ترجمه و استانداردسازی کرده‌ایم).
علاوه بر علایق شغلی و فعالیت‌هایی که انجام آن‌ها برای شما لذت‌بخش است، شما ممکن است شرایط کاری خاصی را ترجیح دهید. همچنین، ممکن است با برخی شرایط یا مشکلات کاری که در شغل‌ها و مسیرهای شغلی مختلف وجود دارند، بهتر کنار بیایید. به عنوان مثال، شاید شما مشکلی با مسئولیت‌پذیری یا انعطاف‌پذیری زمان و شیفت‌های کاری نداشته باشید (که عملاً کسی از چنین ویژگی‌هایی ناراضی نیست). اما نکته‌ای که وجود دارد این است که در صورت انتخاب میان دو شغل، کدام یک را ترجیح می‌دهید؟ به عنوان مثال، اگر یکی از شغل‌ها مسئولیت بیشتری دارد ولی شیفت‌های کاری انعطاف‌پذیر است و شغل دیگر مسئولیت کمتری دارد ولی شیفت‌های کاری آن ثابت و غیرقابل تغییر است، شما کدام را انتخاب خواهید کرد؟ یا اگر یکی از شغل‌ها پیشرفت زیادی دارد ولی درآمد آن کم است، و شغل دیگری پیشرفت کمتری دارد ولی درآمد آن قابل قبول‌تر است، کدام را برمی‌گزینید؟ مشاهده می‌کنید که این انتخاب‌ها به سادگی که در ابتدا به نظر می‌رسید، نیستند. حتی من که این متن را می‌نویسم نیز در مورد انتخاب میان این گزینه‌ها شک دارم (اگر به وضعیت مالی‌ام نگاه کنم، ترجیح می‌دهم شغلی با درآمد بیشتر داشته باشم؛ ولی اگر به آرامش روانی‌ام توجه کنم، باز هم ترجیح می‌دهم شغلی با درآمد بیشتر انتخاب کنم).
برای درک بهتر این ابعاد از شخصیت خود نیز آزمون‌های متعددی وجود دارد که یکی از آن‌ها آزمون ارزش‌های شغلی است که به راحتی می‌توانید از وب‌سایت اَدپتو استفاده کنید.
یک جنبه دیگر از خودشناسی که می‌تواند در انتخاب مسیر شغلی مناسب به شما کمک کند، شناسایی نوع شخصیت شما است. بله، آزمون MBTI یا همان تیپ شخصیتی. این آزمون به عنوان یکی از شناخته‌شده‌ترین آزمون‌های شخصیتی در جهان مطرح است و در مورد آن مطالب زیادی گفته و شنیده شده است. در اینجا تنها به این نکته اشاره می‌کنیم که شغل‌ها و مسیرهای شغلی متفاوت، نیازمند شخصیت‌های متفاوتی هستند؛ یک شغل ممکن است برای افراد برون‌گرا و اجتماعی مناسب‌تر باشد و شغل دیگر برای افرادی که استرس کمتری دارند. برخی شغل‌ها نیاز دارند که شما بتوانید مسائل را بدون در نظر گرفتن احساسات خود بررسی کنید و برخی دیگر نیاز به اعتماد به نفس بالایی دارند. اینکه شما چه نوع شخصیت و تیپی دارید، از مهم‌ترین مواردی است که باید در مورد آن آگاهی داشته باشید تا بتوانید مسیر شغلی متناسب با خود را انتخاب کنید.
مرحله دوم: تحقیق
حال که خود را شناخته‌اید و از علایق، ارزش‌ها و ویژگی‌های شخصیتی خود آگاهید، آماده‌اید که وارد بازار کار شوید. اما همان‌طور که می‌دانید، وارد بازار چه شغلی؟ چگونه می‌توان فهمید که هر شغل با کدام علاقه شغلی، ارزش شغلی و شخصیت هماهنگ است؟ حقیقت این است که پاسخ به این سوال کار ساده‌ای نیست؛ به هر حال، تعداد شغل‌ها بسیار زیاد است و هر یک شرایط و مسئولیت‌های متفاوتی دارند، بنابراین چگونه می‌توان مطمئن شد که شغل خاصی مناسب ما است؟
برای پاسخ به این سوال، راه‌حل‌های مختلفی وجود دارد. یکی از راه‌ها این است که شما شرح وظایف و شرایط کاری شغل‌های مختلف را مطالعه کرده و به جمع‌بندی برسید که کدام‌یک بیشتر با شما تطابق دارد. این روش ساده است اما به دلیل تنوع بسیار زیاد شغل‌ها، فرآیند زمان‌بر و خسته‌کننده خواهد بود.
راه‌حل دیگر این است که از مشاورین، مربیان و متخصصین حوزه شغلی کمک بگیرید. این افراد معمولاً دانش نسبی در مورد شغل‌های مختلف و میزان سازگاری افراد با آن‌ها دارند و می‌توانند در این زمینه به شما یاری رسانند.
در اینجا است که اَدپتو می‌تواند به شما کمک کند. شما به راحتی می‌توانید با استفاده از وب‌سایت ما، ببینید کدام‌یک از 925 شغل موجود در دیتابیس ما با ویژگی‌ها و خواسته‌های شما بیشتر هماهنگ است.
مرحله سوم: افزایش مهارت‌ها
اکنون که خودتان و شغل مورد نظر خود را شناخته‌اید، آیا می‌توانید وارد آن شغل شوید؟ احتمالاً خیر، زیرا ممکن است شما هنوز مهارت‌های لازم برای ورود به شغل و حرفه‌ای که با ویژگی‌ها و نیازهای شخصی‌تان همخوانی دارد را نداشته باشید. فرض کنید پس از تحقیق در مورد خود و شغل‌های مختلف، به این نتیجه می‌رسید که شغل مناسب شما «معماری» است. برای ورود به این شغل، باید پیش از هر چیز مهارت‌های مورد نیاز آن حرفه را کسب کنید. این مهارت‌ها شامل توانایی‌های فنی، هنری و مدیریتی مختلف و متنوعی هستند. برای مثال، شما باید با نرم‌افزارهای طراحی معماری مانند AutoCAD و Revit آشنا شوید. همچنین باید مهارت‌های طراحی دستی و درک مفاهیم مهندسی ساختمان را نیز یاد بگیرید. برای کسب این مهارت‌ها، می‌توانید در دوره‌های آموزشی مرتبط شرکت کرده یا به تحصیل در رشته معماری بپردازید. شاید نیز بتوانید از منابع آنلاین استفاده کنید و یا به عنوان کارآموز در شرکت‌های معماری مشغول شوید.
در اینجا لازم است که اشاره کنیم مهارت‌های مورد استفاده در مشاغل مختلف را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: مهارت‌های نرم (Soft Skills) و مهارت‌های سخت (Hard Skills). مهارت‌های نرم عمدتاً مهارت‌هایی هستند که در بسیاری از شغل‌ها و حرفه‌ها به آن‌ها نیاز وجود دارد. این مهارت‌ها شامل توانایی‌هایی مانند ارتباط مؤثر، کار تیمی، مدیریت زمان، حل مسائل و خلاقیت هستند. مهارت‌های نرم بیشتر به شخصیت و رفتار فرد مربوط می‌شوند و در تقریباً تمامی شغل‌ها و جنبه‌های زندگی اهمیت دارند.
از سوی دیگر، مهارت‌های سخت به توانایی‌های فنی و تخصصی اشاره دارند که برای انجام وظایف خاص در یک شغل ضروری هستند. این مهارت‌ها معمولاً از طریق آموزش و تجربه کسب می‌شوند و شامل مواردی مانند برنامه‌نویسی، استفاده از نرم‌افزارهای خاص، تحلیل داده‌ها و سایر مهارت‌های فنی می‌باشند.
برای موفقیت در هر شغلی، ترکیبی از هر دو نوع مهارت ضروری است. شما باید هم مهارت‌های نرم خود را تقویت کرده و هم مهارت‌های سخت را بیاموزید تا بتوانید به بهترین شکل ممکن در حرفه خود پیشرفت کنید.
مرحله چهارم: برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری
در این مرحله، شما باید با رویکردی واقع‌بینانه، برنامه‌ای جامع و دقیق برای دستیابی به اهداف شغلی خود تدوین کنید. اهمیت این برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری از آن جهت است که ممکن است شغل یا مسیر شغلی‌ای که انتخاب کرده‌اید، به سرعت به نتیجه دلخواه نرسد و حتی ممکن است در میانه راه دچار سردرگمی شوید و انگیزه‌تان را از دست بدهید. برنامه‌ریزی به شما کمک می‌کند تا مسیر خود را به وضوح مشاهده کرده و گام‌به‌گام به سوی اهداف‌تان پیش بروید.
اما این برنامه باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟ بسیار مفیدتر و مؤثرتر است که این برنامه شامل اهداف کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت باشد. منظور از اهداف کوتاه‌مدت، اهدافی است که معمولاً در بازه زمانی چند هفته تا چند ماه قابل دستیابی هستند و شامل مواردی مانند شرکت در دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های تخصصی و همچنین یادگیری مهارت‌های جدید یا تقویت مهارت‌های قبلی می‌شود.
اهداف میان‌مدت معمولاً در بازه زمانی چند ماه تا یک سال قابل دستیابی هستند و به شما کمک می‌کنند که به تدریج به سمت اهداف بلندمدت‌تری که برای خود تعیین کرده‌اید حرکت کنید. این اهداف می‌توانند شامل مواردی همچون شبکه‌سازی با افراد حرفه‌ای و حضور در رویدادهای شغلی خاص باشند.
اهداف بلندمدت نیز اهدافی هستند که در بازه زمانی چندساله قابل دستیابی هستند و شما را به چشم‌انداز کلی‌ای که برای خود ترسیم کرده‌اید می‌رسانند. این اهداف ممکن است شامل کسب مدارک دانشگاهی یا حتی یافتن شغلی در یک شرکت معتبر و پیشرفت در آن شغل باشد.
با هدف‌گذاری صحیح و برنامه‌ریزی دقیق، می‌توانید تمرکز خود را حفظ کرده و به تدریج به اهداف بزرگ‌تر خود دست یابید. نکته‌ی مهمی که در اینجا باید به آن اشاره کرد این است که یک مشاور شغلی با ارائه راهنمایی‌های تخصصی و تجربیات خود می‌تواند به شما در تدوین برنامه‌ای واقع‌بینانه کمک کند و با شناسایی نقاط قوت و ضعف شما، برنامه شغلی دقیق‌تری ارائه دهد.
مرحله پنجم: اقدام، ارزیابی و اقدام دوباره
طبیعتاً پس از برنامه‌ریزی، نوبت به اقدام می‌رسد. در این مرحله، باید برنامه‌ای را که خودتان یا به همراه مشاور شغلی‌تان تدوین کرده‌اید، اجرا کنید؛ و قطعاً باید آماده و منعطف باشید تا در صورت نیاز، برنامه‌تان را اصلاح کرده و خود را در مسیر درست قرار دهید.
در این مرحله، ارزیابی دقیق از وضعیت خود بسیار حائز اهمیت است. باید از خود بپرسید: «الآن چقدر به اهداف خود نزدیک شده‌ام؟ چه میزان در مسیر پیشرفت کرده‌ام؟». این ارزیابی به شما کمک می‌کند تا پیشرفت‌های حاصل‌شده را بهتر و دقیق‌تر مشاهده کرده و برای ادامه مسیر، انگیزه بیشتری کسب کنید.
همچنین، می‌توانید با مشاور شغلی یا افراد حرفه‌ای در حوزه کاری خود مشورت کنید تا دیدگاه‌های جدیدی به دست آورید و از تجربیات آن‌ها بهره‌مند شوید. این افراد می‌توانند به شما کمک کنند تا بهتر درک کنید که در کجا قرار دارید و چه گام‌هایی باید بردارید تا به اهداف خود نزدیک‌تر شوید.
جمع بندی
انتخاب و پیشرفت در مسیر شغلی مناسب، نیازمند یک فرآیند منظم و هدفمند است. با گذراندن این پنج مرحله – خودشناسی، تحقیق، افزایش مهارت‌ها، برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری، و در نهایت اقدام و ارزیابی – می‌توانید به تدریج به اهداف شغلی خود نزدیک‌تر شده و جایگاه حرفه‌ای خود را بسازید.
گام نهادن در این مسیر شغلی می‌تواند سفری هیجان‌انگیز، پر از چالش و مملو از رشد و پیشرفت برای شما باشد. اغراق نیست که بگوییم تنها با وارد شدن به این مسیر است که می‌توانید به عمق علایق و توانایی‌های خود پی ببرید. بنابراین، با اعتماد به نفس و انگیزه، به پیش بروید و از هر لحظه از این سفر لذت ببرید.
اگر تمایل دارید بدانید کدام شغل‌ها و مسیرهای شغلی با شخصیت، ارزش‌ها و علایق شما همخوانی دارند، همین حالا وارد وب‌سایت اَدپتو شوید و به‌صورت کاملاً رایگان، از میان 925 شغل موجود در دیتابیس ما، شغل ایده‌آل و مطابق با ویژگی‌های خود را پیدا کنید.