
- تیم محتوا اَدپتو
- مشاوره مسیر شغلی
شما احتمالاً با مفهوم مشاوره ازدواج آشنا هستید و ممکن است تصوری از مشاوره حقوقی داشته باشید. شاید حتی تجربه مشاوره کنکور را نیز داشته باشید. اما مشاوره شغلی چیست؟ چه کاربردی دارد؟ هدف آن چیست؟ از چه زمانی باید از مشاوره شغلی بهرهمند شویم؟ آیا اصلاً نیاز به دریافت مشاوره شغلی داریم؟
برای یافتن پاسخ این پرسشها، با ما همراه باشید تا بررسی دقیقی در خصوص مشاوره شغلی ارائه دهیم.
فهرست مطالب
مشاوره شغلی چیست؟
بهطور خلاصه، مشاوره شغلی فرآیندی است که در آن افراد با کمک یک مشاور متخصص، تلاش میکنند مسیر شغلی مناسب خود را شناسایی کرده و در این راستا تصمیمات بهتری اتخاذ نمایند. در واقع، مشاور شغلی به شما کمک میکند تا علایق، استعدادها و مهارتهای خود را شناسایی کرده، اهداف شغلی معقول و نسبتاً دقیقی برای خود تعیین نمایید و برنامهریزی مناسبی برای دستیابی به این اهداف انجام دهید. با این حال، مشاوره شغلی تنها به این موارد محدود نمیشود. این فرآیند میتواند شامل جنبههای مختلفی همچون کمک به یافتن اولین شغل، تغییر مسیر شغلی، بهبود عملکرد در شغل فعلی، یا حتی آمادهسازی برای ارتقاء شغلی باشد. مشاوره شغلی تنها مختص افرادی که به تازگی وارد بازار کار شدهاند نیست؛ بلکه حتی حرفهایها و مدیران باتجربه نیز میتوانند و در مواقعی نیاز دارند از خدمات مشاوره شغلی بهرهمند شوند.
چرا مشاوره شغلی مهم است؟
پاسخهای مختلفی به این سوال وجود دارد. مشاوره شغلی اهمیت دارد زیرا انتخاب شغل مناسب، پیشرفت در آن و داشتن برنامهای برای ادامه مسیر شغلی از اهمیت بسیاری برخوردار است. اما اگر بخواهیم دقیقتر توضیح دهیم، سه دلیل اصلی میتوان برای اهمیت مشاوره شغلی ذکر کرد که هر کدام به یک بازه زمانی خاص اشاره دارند:
1. شناخت بهتر خود (گذشته)
یکی از اصلیترین دلایل اهمیت مشاوره شغلی و بهطور کلی تمام انواع مشاوره، کمک به شناخت عمیقتر از خود است. بسیاری از اوقات، افراد فکر میکنند که علایق، تواناییها و باورهای خود را بهخوبی میشناسند، اما کافی است که با یک روانشناس یا مشاور متخصص صحبت کنند تا متوجه شوند که درک آنها از خود نه اشتباه، بلکه ناقص است. مشاوره شغلی از طریق آزمونهای شخصیتشناسی و بررسی دقیق سوابق، تجربیات و مهارتها، به فرد کمک میکند تا علایق واقعی خود را کشف کرده و بتواند مسیر واقعبینانهتری برای آینده شغلی خود ترسیم کند.
2. افزایش بهرهوری و رضایت شغلی (حال)
اگر بگوییم نارضایتی شغلی یکی از بزرگترین مشکلاتی است که افراد در بسیاری از بخشهای زندگی خود تجربه میکنند، اغراق نکردهایم. این نارضایتی چرا ایجاد میشود؟ بهطور صادقانه، بخشی از آن به این دلیل است که بهطور کلی کار لذتبخش نیست و بسیاری از افراد ترجیح میدهند که وقت خود را به استراحت، سفر یا گذراندن با عزیزانشان اختصاص دهند. اما این مشکل پیچیدهتر از این است. بخش زیادی از نارضایتی شغلی به این دلیل است که کاری که فرد انجام میدهد، نه بهخاطر دشواری، بلکه بهخاطر بیمعنی بودن آن، برای او ناخوشایند است. بیمعنی بودن یک شغل، معمولاً به این دلیل است که شغل فرد با ارزشها، علایق و حتی شخصیت او همخوانی ندارد. در حالی که فرد ممکن است قادر باشد کار سختی را با رضایت انجام دهد، هیچکس نمیتواند شغلی بیمعنی را با رضایت انجام دهد. مشاوره شغلی به شما کمک میکند که با شناخت بهتر خود و علایقتان، مسیری شغلی انتخاب کنید که تطابق بیشتری با شما داشته باشد.
3. گم نشدن در بازار کار همیشه در حال تغییر (آینده)
بازار کار همیشه در حال تغییر است، چه بهخاطر ظهور تکنولوژیهای جدید، چه بهخاطر از بین رفتن شغلها یا تغییر نیازهای شرکتها و بازار. این تغییرات با سرعت و شتاب بیشتری در حال وقوع هستند و اگر نتوانیم خود را با این تغییرات هماهنگ کنیم، با شرایط سختی مواجه خواهیم شد. مشاور شغلی میتواند شما را با این تغییرات آشنا کرده و به شما کمک کند مهارتهای جدید بیاموزید یا وارد حوزههای جدیدی شوید که فرصتهای بیشتری دارند.

چه زمانی باید مشاوره شغلی دریافت کرد؟
پاسخ به این سوال دشوار است؛ اما اگر بخواهیم خلاصه بگوییم، شاید «همین الان» پاسخ درستی باشد. چرا؟ زیرا همواره با کار و شغل در ارتباط خواهیم بود. در حقیقت، شغل همچون همسری است که نمیتوان از آن طلاق گرفت. به همین دلیل، همیشه باید برای حل مشکلات و چالشهای شغلی خود آماده باشیم و به مشاوره شغلی نیاز داریم. با این حال، اگر بخواهیم زمانهایی را که نیاز بیشتری به مشاوره شغلی داریم بررسی کنیم، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1-هنگام ورود به بازار کار
بسیاری از افراد پس از فارغالتحصیلی نمیدانند چگونه وارد بازار کار شوند (حتی من که این مطلب را نوشتهام نیز با این مشکل مواجه بودم)؛ و بدتر از آن، نمیدانند باید وارد چه مسیر شغلیای شوند. مشاوره شغلی میتواند به شما کمک کند تا رزومه شغلی مناسبی تهیه کرده، با تکنیکهای مصاحبه شغلی آشنا شوید و بهترین فرصتهای شغلی را پیدا کنید.
2-هنگام تغییر شغلی یا مسیر حرفه ای
گاهی ممکن است شغلی را انتخاب کنیم و بعد از مدتی متوجه شویم که از آن خوشمان نمیآید و جالب نیست. در چنین مواقعی چه باید کرد؟ تغییر مسیر شغلی، برخلاف آنچه در نگاه اول به نظر میرسد، آسان نیست. شغل جدیدی که ممکن است برای شما مناسبتر باشد، به دانش، مهارت و تجربهای نیاز دارد که در آن لحظه ممکن است نداشته باشید. در اینجا، مشاوره شغلی میتواند به شما کمک کند تا این تغییر را با کمترین خطر و هزینه انجام دهید.
3-هنگام مواجهه با چالش های شغلی
کار بهطور کلی پر از چالشها، مسئولیتها و تعهداتی است که همگی میتوانند استرسزا باشند. شاید استرس بیکاری و نداشتن درآمد بیشتر باشد، اما کار نیز چالشها و دشواریهای خود را دارد. یکی از اصلیترین کمکهایی که مشاوره شغلی میتواند به شما ارائه دهد، این است که به شما کمک میکند تا خود را بهتر و بیشتر با کار و چالشهای آن وفق دهید. علاوه بر این، مشاور شغلی میتواند به شما تکنیکهایی بیاموزد که با استفاده از آنها بتوانید روابط بهتری با همکاران و مدیران خود برقرار کنید.
4- برای ارتقا شغلی یا تغییر نقش در سازمان
پیشرفت در شغل، یکی از اصلیترین انگیزهها و مشوقها برای افراد است؛ با این حال، مسیر پیشرفت نه تنها دشوار، بلکه گاهی مبهم و پیچیده است. بسیاری از افراد نمیدانند برای پیشرفت در شغل خود باید چه اقداماتی انجام دهند. مشاوره شغلی میتواند به شما کمک کند تا مسیر پیشرفت را شفاف کرده و شما را برای ایجاد تغییرات مناسب در خود و شغلتان آماده کند.

آیا واقعاً نیاز است از کسی مشاوره شغلی دریافت کنیم؟
یقیناً شما پاسخ من به این سوال را میدانید. با این حال، لحظهای با خودتان فکر کنید: فرض کنید قصد دارید سفری طولانی بروید، اما نه مقصدتان مشخص است، نه نقشهای در دست دارید و نه حتی مطمئن هستید که وسیله نقلیه مناسبی را انتخاب کردهاید. بدون مشاوره شغلی، مسیر شغلی شما تقریباً شبیه به همین سفر خواهد بود. مشاور شغلی همچون یک راهنما عمل میکند که در انتخاب مقصد، مسیر و حتی وسیله نقلیه مناسب شما را یاری میکند و به شما کمک میکند تا سریعتر و دقیقتر به مقصد خود برسید.
جمع بندی
اگرچه ممکن است اصطلاح «مشاوره شغلی» لوکس و اضافی به نظر برسد، اما واقعاً اینطور نیست. مشاوره شغلی ابزاری است که میتواند زندگی حرفهای شما را متحول کند. چه در آغاز مسیر حرفهای خود باشید، چه در میانه راه، یا حتی نزدیک به بازنشستگی، مشاوره شغلی میتواند به شما کمک کند تا تصمیمات بهتری اتخاذ کرده و از مسیر شغلی خود رضایت بیشتری داشته باشید.